Sıradaki inceleyeceğimiz yüksek lisans tezi 2023 yılında yayınlanmış, oldukça yeni ve güncel bir çalışma. ÇOMÜ Spor Yöneticiliği Anabilim Dalı’ndan araştırmacı Mehmet Saruhan’ın “Haftalık Aikido Egzersizlerinin Genç Bireylerdeki Fizyolojik Ve Psikolojik Etkileri” isimli çalışması1. Ayrıca bu tezin, sonradan makale olarak yayınlanmış olması da güzel bir detay. (Makale olarak yayınlanan tezlerin bilimsel değeri artmakta ve akademik arama motorlarında ilgili çalışmalara daha kolay ulaşılabilmektedir.)
Bu çalışmaya, daha önce hiç Aikido çalışmamış 19-23 yaş aralığında 30 gönüllü dahil edilmiş. Katılımcılara 8 hafta boyunca, haftada 2 gün, 1 buçuk saat olacak şekilde lisanslı eğitmenler tarafından temel Aikido egzersizleri yaptırılmış. Çalışma öncesi bazı testler yapılmış ve çalışma sonrası aynı testler tekrar yapılarak 8 haftalık Aikido egzersizinin fark yaratıp yaratmadığı anlaşılmaya çalışılmış. Bakılan test ve parametreleri şöyle gösterelim :
–Dinlenik nabız ölçümleri (Katılımcılar, sabah kalktıktan sonra 5 dk. içerisinde oturur vaziyette iken nabız değerleri ölçülmüş.)
–Statik denge performansları (Flamingo Denge Testi kullanılmış. Bu yöntem, katılımcıların 1 dakika boyunca tahta bir denge aletinin üzerinde dengede kalma çabası ile ölçüm yapan bir test imiş)
–Saldırganlık (Buss- Perry Saldırganlık Ölçeği kullanılmış. Katılımcıların saldırganlık düzeylerini gözlemlemek için Buss ve Perry (1992) tarafından geliştirilmiş; fiziksel saldırganlık, öfke, düşmanlık, sözel saldırganlık alt boyutları incelemekteymiş.)
–Durumluk Kaygı (Durumluk kaygı ölçeği [State Anxiety Inventory – STAI 1] kullanılmış. Bireyin belirli bir andaki kaygısını ölçmek amacıyla 1970 yılında Spielberg ve arkadaşları tarafından geliştirilmiş.)
–Özgüven (Özgüven Ölçeği, katılımcıların özgüvenlerini gözlemlemek için, Akın (2007) tarafından geliştirilmiş. Olumsuz maddeler içermeyen ölçekten elde edilen yüksek puan, yüksek özgüven seviyesini ifade etmekteymiş.)
Peki bakılan bunca parametrenin sonuçları ne olmuş? Birlikte inceleyelim. (8 haftalık Aikido çalışması yapılmadan önceki “öntest” değerleri ile Aikido çalışması sonrası “sontest” değerleri karşılaştırılmış)
Katılımcıların “Durumluk Kaygı” değerlerinde istatistiksel olarak anlamlı bir düşüş görülmüş. (Olumlu sonuç. Aikido yapınca kaygı azalmış.)
Statik Denge değerlerinde Aikido ile olumlu değişim olduğu görülmüş.(Düşme oranlarında azalma görülmüş.)
Dinlenik Nabız değerlerinde fark görülmemiş. Bu durum ilk bakışta kardiyak kapasiteye olumlu veya olumsuz etkisi olmamış şeklinde açıklanacaktır. Ancak bu kısmı biraz yorumlayarak detaylandırmak istiyorum :
Kardiyak kapasiteyi zorlayan egzersizlerde (HIIT kardiyo, uzun mesafe koşu, bisiklet, yüzme, vb) o anda nabız artar (aerobik egzersiz). Kalp kapasitesi de zamanla arttığı için (büyüklüğü, kas miktarı), dinlenim durumunda kalp daha az atım yaparak tüm vücuda mevcut kanı pompalayabilmektedir. Yani sporcularda nabzın dinlenim durumunda daha düşük olması beklenen, iyi bir durumdur. Bence bu çalışma sonucunu genelleştirerek Aikido çalışmasının kardiyak kapasiteye ve nabza etkisi yoktur demek doğru olmaz. Öncelikle 8 hafta bu değişikliklerin olması için yeterli süre olmayabilir. Daha da önemlisi, bu durum biraz da antrenmanı nasıl yaptığımıza göre değişecektir. İki yüksek kuşak seviyeli (Dan seviyesi) kişi çalışırken, duraksamadan seri halde düşüp kalkıp ter içinde kaldığımız bir senaryoda nabzımız bayağı yükselecektir. Randori, jiyuwaza çalışmalarında duraksamaya vakit bulamadan sürekli hareket halinde olmamız gereken senaryolarda da kardiyak kapasitemizin olumlu anlamda gelişeceğini öngörmek hiç de zor değil. Tabi bunu, öyle dizayn edilen bilimsel çalışmalar planlayarak araştırmak ve o şekilde kanıtlamak gerek. (Yeni araştırma konusu arayanlara öneri ☺ ). Szabolcs ve arkadaşları 2023 yılında yaptıkları çalışmada “Aikido’daki akış deneyiminin spining veya aerobik egzersize benzer olduğunu” söylemişlerdir.2 Aikido‘ya laf kondurmadığımız açıklamalardan sonra diğer parametreleri inceleyerek devam edelim ☺
Saldırganlık ölçeği ile değerlendirildiğinde; katılımcıların saldırganlık, öfke, düşmanlık ve fiziksel saldırganlık parametrelerinde anlamlı ölçüde düşüş görülmüş. Yani Aikido antrenmanı yapmanın bu parametreleri olumlu etkilediği görülmüş. Sadece, sözel saldırganlık parametresinde aikido çalışmanın herhangi istatistiksel bir değişiklik yapmadığı görülmüş. (olumlu veya olumsuz bir değişiklik yok).
Katılımcıların “Özgüven” ölçeği sonuçları değerlendirildiğinde Aikido çalışmanın özgüveni arttırdığı görülmüş. Üstelik ölçeğin alt parametrelerine ayrı ayrı bakıldığında; hem iç özgüvenin, hem dış özgüvenin arttığı gözlenmiş. Özgüven için de Aikido’nun olumlu sonuç verdiğini söyleyebiliriz.
Tez çalışmasının sonuçları bu şekilde özetlenebilir. Bir de tezde atıf yapılan ilgi çekici literatür bilgilerine göz atalım.
Lafuente ve arkadaşları 2021 yılında yaptıkları çalışmada, uzakdoğu ve geleneksel savaş sanatlarının saldırganlık ve öfkeyi düşürmek için etkili olabileceğini ileri sürmüşlerdir.3
Yelkenci’nin 2019 yılında yaptığı tez çalışmasında (ki bu tezi de ayrıca inceleyeceğiz), Aikido yapan bireylerin kaygı durumlarının, Aikido yapmayan bireylere göre daha düşük olduğunu söylemektedir.4 Ancak Foster’in 1997 yılında yaptığı çalışmada Aikido yapanlar ile yapmayanlar arasında kaygı düzeyleri arasında fark bulunmamıştır. Araştırmacının kendisi de çalışmaya başlarken, Aikido yapanlarda kaygı düzeyinin daha düşük çıkmasını beklediğini, ancak çalışma sonucunun beklenen gibi sonuçlanmadığını ifade etmiştir.5
Bu tez çalışması da böyle, çalışmayı yapan araştırmacı Mehmet Saruhan’a Aikido literatürüne katkıları için teşekkür ediyoruz. Detaylarda boğulmadan, akışı yakalayarak Aikido ile ilgili okumaya bilgilenmeye devam etmek dileğiyle sevgili Aikidoka. Sıradaki tez/makale inceleme yazımız için takipte kalın, arigato gozaimasu ☺
Dr.Mert Bardakcı
Kaynakça :
1. SARUHAN, Mehmet; BAVLI, Özhan. 8 Haftalık Aikido Egzersizlerinin Genç Bireylerdeki Fizyolojik ve Psikolojik Etkileri. Sportif Bakış: Spor ve Eğitim Bilimleri Dergisi, 2023, 10.3.
Makele linki : 8 Haftalık Aikido Egzersizlerinin Genç Bireylerdeki Fizyolojik ve Psikolojik Etkileri. | EBSCOhost
Tez linki : tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
2. SZABOLCS, Zsuzsanna, et al. Psychological aspects of three movement forms of Eastern origin: a comparative study of aikido, judo and yoga. Annals of Leisure Research, 2023, 26.1: 44-64.
Makale linki : Szabolcs Z, Csala B, Szabo A, Köteles F. Psychological… – Google Akademik
3. LAFUENTE, Jorge Carlos; ZUBIAUR, Marta; GUTIÉRREZ-GARCÍA, Carlos. Effects of martial arts and combat sports training on anger and aggression: A systematic review. Aggression and Violent Behavior, 2021, 58: 101611.
Makale linki : Lafuente, J. C., Zubiaur, M., & Gutierrez-garcia,… – Google Akademik
4. YELKENCI, Yeliz. Aikido yapan ve yapmayan üniversite öğrencilerinin bilinçli farkındalıkları, kaygı düzeyleri ve psikolojik dayanıklılıklarının incelenmesi. YÖK Tez Merkezi veri tabanından erişildi (Tez No: 570311), 2019.
Tez Linki : tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/tezSorguSonucYeni.jsp
5. FOSTER, Yumi Akuzawa. Brief aikido training versus karate and golf training and university students’ scores on self-esteem, anxiety, and expression of anger. Perceptual and motor skills, 1997, 84.2: 609-610.
Makele linki : Foster, Y. A. (1997). Brief aikido training versus… – Google Akademik
