Yeni bir yıla girmemize kısa bir süre kalmışken yeni yılın sembolü Noel Baba karakterinin ilham kaynağı olan Aziz Nikolaos’u kısaca anmak isterim.
Dünyaca ve ülkece büyük sınavlar verdiğimiz bu sürece rağmen yılbaşı sofraları, ışıklarla süslenenen caddeler, vitrinler, güzel temenni mesajları ve hediyeler bu yeni yılda da olacaklar ve iyi ki de varlar.
Gelelim bu kültürel kutlamaların bir sembolü haline dönüşen Aziz Nikolaos’a.
Aziz Nikolaos
MS 3. yüzyılın ikinci yarısında (270-343) bugünkü Antalya ili sınırları içerisinde yer alan, o dönem Likya’nın liman kenti Patara’da doğan ve Myra’da piskoposluk yapan Aziz Nikolaos, öldükten sonra aziz mertebesine ulaşmış ve sonrasında ünü tüm dünyaya yayılmıştır. Varlıklı bir aileden gelen Aziz Nikolaos’un kimsesiz çocuklara, dul, hasta, yardıma muhtaç ailelere cömertçe yardımlarıyla anılması onun günümüzün Noel Baba’sına dönüşmesinde önemli rol oynamıştır.
Aziz Nikolaos’a atfedilmiş bazı mucizeler onun ününe ün katmış ve denizcilerin de koruyucu azizi olmasına sebep olmuştur. Bunlardan biri hac için gittiği Kudüs’ten gemiyle dönerken kopan fırtınada denize düşen kaptanın yerine geçip gemiyi Datça’ya sağ salim karaya çıkartmasıdır.
Hıristiyanların zulüm gördüğü Diocletianus döneminde (Roma imparatoru Gaius Aurelius Valerius Diocletianus, MS 284-305) zulüm gören Hıristiyanları savunduğu için imparator tarafından Konstantinopolis’e getirtilir ve Yedikule Zindanları’nda 6 yıl boyunca işkencelere mahkum edilir. İdamını beklerken yeni tahta geçen imparator Konstantin tarafından serbest bırakılır ve Aziz Nikolaos tekrardan Myra’ya geri döner. Burada yeniden görevinin başına geçerek yardımlarını sürdürür.
MS 343 yılında vefatının ardından bedeni Myra’da, Aziz Nikolaos kilisesine defnedilir. Ölümünün ardından bu kilise bir hac merkezi haline gelir. Yardımseverliği ve iyiliği konusunda birçok rivayete konu olan Aziz Nikolaos’un saygı gören kişiliği, onun öldükten sonra Aziz mertebesine ulaşmasını ve ününün Avrupa başta olmak üzere, Amerika, Rusya ve hatta İskandinav ülkelerine kadar yayılmasına sebep olur. 1087 yılında, maalesef azizin kemikleri çalınarak, İtalya’nın Bari kentine götürülür.
Günümüzde Avrupa’da birçok yerde kemiklerinin bulunduğu iddia edilse de aksi ispat edilmedikçe İtalya’nın Bari kentinde yer alan Basilica di San Nicola’da yer alan kemiklerin gerçek Aziz Nikolaos’a ait olduğu kabul edilmektedir. Günümüzde Aziz Nikolaos Kilisesi’nde duvarlar onun mucizelerini anlatan fresklerle doludur.
Tüm dünyada kabul gören tombul, beyaz saç ve sakallı, kırmızı kostümlü, sırtında hediye çuvalı ile geyiklerin çektiği kızaklı arabasıyla karlar içinde çok sempatik bir görünümle tasvir edilen modern Noel Baba’yı 19. yüzyıl sanatçısı Washington Irving yaratmıştır. Aziz Nikolaos’un yaşadığı yerin pek kar yağışı almayan Akdeniz kıyılarının olduğu ve ayrıca ikona ve fresklerdeki görünümünün modern Noel Baba’yla pek uyuşmadığı görülmektedir.
İyiliği ve yardımlarıyla dünyaya ün salmak ve yüzyıllar boyunca bu şekilde anılmak kuşkusuz çok değerlidir. Böyle bir kişiliğin günümüzde yaşadığımız topraklarda bir dönem yaşamış olması ise ayrı bir mutluluk kaynağı benim için. Tüm koşullara rağmen, bu sene de güzel sofralarda sevdiklerimizle buluşup birbirimize sarılalım. Herkese mutlu sağlıklı bir sene diliyorum.
Seda Ülger
Kapak Fotoğrafı: Cottonbro Studio
Kaynaklar:
1- https://www.history.com/topics/christmas/santa-claus
2- https://www.thearchaeologist.org/blog/saint-nicholas-of-myra-the-real-story-behind-santa-claus
3- https://www.nationalgeographic.com/culture/article/holidays-saints-religion-tombs-burial
