Arkanıza yaslanıp da bugüne kadar yaşadıklarınızı bir film gibi izleyebilseydiniz olanlara o anın içindeki gibi mi tepki verirdiniz? Ya da zaten senaryoyu bildiğiniz için üzücü ya da kasvetli görünen sahnelerde gülümser miydiniz? Bu soruları geçmişe değil de şimdiye sorsak; olmakta olana nasıl tepki veriyorsunuz? Her ne oluyorsa oturduğunuz yerde öylece bakabiliyor hatta gülümsüyor musunuz?
Zamanın ölçeğini kaybettiğimiz bu dönemde, “belirsizlik” anahtar kelime ve tam da şimdi bununla biraz oturmaya davet ediyorum sizi.
Bir sabah uyandığınızda hava durumundan da teyid ettiğiniz üzere güneşli bir gün bekliyor ve yaptığınız piknik planlarının detaylarını gözden geçiyorsunuz. Ancak ne yazık ki bu muhteşem kurgulanmış planlarınızı bozan bir yağmur misali, hayatın getirdiği değişiklikler seni belirsizliğe sürüklediğinde ne yaparsınız?
Kalıcı olma ve düzen kurma çabası hayatın her alanında az ya da çok vardır. Bu çabanın karşısında beliren değişiklik ya da daha trajik tanımıyla aksilikler sahneye girdiğinde oyun keyiflenir. Okula ya da işe giderken saatinde gelmeyen bir otobüs, yetişmemiz gereken bir randevu öncesi sıkışan trafik, tatil planları yaparken gelen seyahat yasakları gibi gibi. Örnekler çoğaltılabilir, hikayeler yazılabilir. İşte tam da bu noktada sevgili Pema Chödrön’un kitabı aklıma düşüyor;
Zor dönemlerimizde üzerinde durabileceğimiz sağlam bir zemin, öngörülebilir ve güvenli bir yer bulmaya çalışırken, yaşadığımız stres iyice yoğunlaşır. Ama aslında daimi değişim varoluşumuzun doğasında vardır. Biz farkında olsak da olmasak da her şey değişir.
“Daimi değişim” aslolan ve biz yine de planlarımıza sıkı sıkı tutunmayı, direnmeyi deneyebiliriz. Sonuç; genelde rüzgara karşı sımsıkı bağlı bir tente gibi hasar görmek olabilir. Pema Chödrön; yukarda sadelikle ifade ettiği hayatın gerçekliği ve güzelliğini “Belirsizlik ve Değişim ile Birikte Güzel bir Hayat” kitabında sakince anlatır. İstediğimiz her ne ise onunla yola devam etmek istesek de hayatın getirdikleriyle birlikte uyumlanmak ve değişimle birlikte akmak bu süreci kolaylaştıracaktır. Gel gör ki, her şeyin doğasındaki bu devinime rağmen; insan olmanın kaçınılmaz muğlaklığı rahatsızlık ve memnuniyetsizliği de beraberinde getirir. Hoşlanmadığımız, istemediğimiz şeyler ola geldiğinde yolun sonuna gelmiş ya da dönüp dolaşıp çıkmaz bir sokakta kendinizi buluveriyor olabilirsiniz. Ve aksine hoşlandığınız bir durumun sonunun gelmesini istememek, ve onu yitirmekten korkmak da çok olası. Tüm bu hikayeleri bir kenara bırakıp da sadece ona olduğu en çıplak haliyle bakmak, bunu yorumlamadan, bedende nerede ve yeri değişiyor mu diye bakmayı denemek olanla karşılaşmanın bir yolu.
İnsan varlığının diğer canlılardan en temel farkı- bildiğimiz ölçüde- hikaye yazabilmesi. Bir durum olagelirken verdiğimiz tepkiler yetmezmiş gibi sonrasında da bir dolu düşünce üretebilir, hiç de gerçek olmayan hikaye yazabiliriz. Başarılı ya da başarısız senaristler olmaktan bağımsız olarak, bu mevcut durumu olağan haliyle görmeyi engellerken bir yandan da bir takım sabit düşünceleri, yargıları depomuza atıverir. Kaçınmalar ya da hayallerin peşine koşturmalarla kendi hikayelerimizle yarattığımız dünyada yaşam mücadelesi sürmektedir. Pema Chödrön tam da bu noktada bizi oyuna davet eder;
Düşüncelerinizin etrafındaki alanı deneyimleyebiliyor musunuz diye bakın. Bunların nasıl ortaya çıktıklarını, orada bir süre kaldıklarını ve sonra geldikleri yere geri döndüklerini deneyimleyin. Düşünce ve duyguları bastırmaz ve onlarla birlikte koşmazsanız kendinizi ilginç bir yerde bulabilirsiniz.
Pema Chödrön
Lorem Ipsum is simply dummy text of the printing and typesetting industry. Lorem Ipsum has been the industry’s standard dummy text ever since the 1500s, when an unknown printer took a galley of type and scrambled it to make a type specimen book.
Abc Company
CEO
Belirsizliğin ortasında dururken bunu hatırlamak kimi zaman yardımcı olur, kimi zaman ise odağımız oraya bile gelemez. Tam da bu belirsizlik ve kaos anlarında bizi kurtaracak mucizevi(!) hayatın sırrını bu noktada hemen açıklayayım: Nefes. Oyun bitene kadar eşlikçimiz nefesimiz, belirsizlik ve sıkışıklık anlarında da bize olanı gösteren yegane gerçekliktir. Nefesi izlemek için meditasyon alanında olmanız gerekmez, çünkü olmakta olan şimdidedir ve nefes yola ışık tutup beklemektedir.
Budist öğretileri biraz karıştırdığınızda bir takım “kurallar/yasaklar” görebilirsiniz. Şimdi bunlara bakışımızı değiştirip bunlara kendi kendimize verdiğimiz sözler gibi baksak. Zarar vermemek ilk akla gelen ve belki herkesin “tabi ki hiçbir canlıya zarar vermem” diyeceği basitliktedir. Mesele eylemi yapmamak değil, bu verdiğimiz söz ile yaşamak. Böylece eyleme dair herhangi bir dürtü hissetiğimiz anda bunu yakalamak. Zarar vermemek, yalan söylememek, çalmamak gibi sıralanabilecek yama‘lar (yap-ma!) için en başta kendimize bir söz vermek esas olan. Pema Chödrön bunu kitapta “ilk taahhüt” olarak anlatır;
İlk taahhüt eski örüntülerimize kaçmamıza değil, nereden kaçmak üzere olduğumuzu net bir şekilde görebilmemize ve bunu yapmamak için bilinçi bir karar verebilmemize yardımcı olur.
Alışkanlıkla yapılan, “zarar vermiyorum ki” diye sığındığımız kuytu köşelerden çıkıp da eylemlerimizi ve kalıplarımızı görmek bir başlangıç noktası olabilir. Bunu gündelik hayata uygulamaya başladığımızda belirsizlik ve değişim karşısında da dayanıklılığımıza destek olacaktır. Her ne oluyorsa onu yorum katmadan görmek, eyleme geçmeden bir nefes boşluğu vermeke başlayabiliriz. Bunun için Pema Chödrön’un “dahili feragat egzersizi” ile başlayabiliriz;
Bedeni gözlemle: Dürtüler- arzu ya da saldırı- bedeninize neler hissettiriyor?
Düşüncelerini gözlemle: Nasıl düşünceler ortaya çıkıyor?
Eylemlerini gözlemle: Bu dürtüler ortaya çıktığında kendinize ve çevrenizdekiler nasıl davranıyorsunuz?
Özetle; tren raydan çıktığında nefesi fark ederek beden, düşünceler ve eylem alanına geri dönüp olana bakmak en makul yol. Bunu kriz anlarını beklemeden günlük olarak pratik etmek belki de tüm muğlak varoluşumuz ve kalıcı olma çabamıza göz kırpıp gülümsemizi sağlayacaktır.
Yağmur Kutlar
Kapak Fotoğrafı : Pixabay
Kitap : Belirsizlik ve Değişimle Beraber Güzel bir Hayat – Pema Chödrön
