Dojo kapanabilir ya da sadece yarım gün açık kalabilir, çalışmalar ya da inzivalar iptal edilebilir. Kuşkusuz ahlanıp vahlanabiliriz. Ama ne olursa olsun, ister sıcak ister soğuk, ister ilkbahar veya sonbahar olsun, her zaman bulunduğumuz yerde çalışmaya devam edebiliriz.
Burada önemli olan pratiğin hiçbir şekilde kesintiye uğramadığıdır. Buna dokan denir: çember şeklindeki yol ya da bir çember olarak yol. Bu çember kaligrafiyle ifade edildiğinde görüldüğü gibi, asla kapalı değildir, dolayısıyla her daim ona katılabiliriz.
Dogen Usta çember biçimindeki bu yolun pratik yoluyla devamlı kılındığından bahseder. Pratik gyo’dur, bunu sürekli kılma fikri ise ji’dir. O halde gyoji kesintisiz şekilde pratiğin sürmesidir, kesintisiz pratiktir. Dogen çember olarak yol hakkında, “ne benim ne de başkalarının çabalarına dayanır. Pratik hiçbir şekilde aksamadan kendi kendine devam eder. İşin aslı, yol, hiçbir kesintiye uğramadan, kişinin kendindeki yansımasında süregider. Bu anlamda, doğanın ta kendisidir,” der.
Dogen ayrıca şunları söyler:
“Budaların ve büyük pirlerin gyoji’si yoluyla bizim gyoji’miz bir vizyon olarak ete kemiğe bürünür, büyük yolumuz en uç noktalara ulaşır… Bu gyoji sayesinde güneş, ay ve yıldızlar, dört element ve beş bileşim vardır.”
Gördüğümüz gibi bu gyoji, bu kesintisiz pratik yaptığımız zazenin çok ötesindedir. Zazen, yani pratiğimiz, bizimle sınırlı değildir. Budalar, pirler ve bizim aramızda her hangi bir kesinti bulunmaz. Bu pratik, misal, büyük bir kararlılıkla tek başına duvara bakarak meditasyon yapan Bodhidharma’nın pratiğiyle tam olarak aynıdır.
Belli bir şey aramaksızın bakışımızı içimize döndürmek suretiyle Buda’nın gerçekliğine kendimizi açabiliriz.
Yani, dojo açık da olsa kapalı da olsa, yapılacak şey her daim elimizin altındadır: shikantaza, her neredeysek ve dünyada her ne oluyorsa olsun, meditasyona oturmak.
Jean-Pierre Romain – Paris Zen Dojo Başkanı (Fransa)
Kaynak: Gyoji, The Maintained Practice
The Zen Buddhist Association of Europe (ABZE)
Çeviren: Hira Doğrul